What's in a name

{flike}

Door: Chris Demeulenaere
Bron: Maandblad van Danio rerio, Delft

Verkoopnamen, namen in de volksmond, wetenschappelijke namen, wat is het verschil? De dieren trekken het zich niet aan dus waarom zouden wij het ons aantrekken? Daarbij, wetenschappelijke namen zijn in het Latijn, wat nu niet precies kort en gemakkelijk is. Waarom dan niet de Latjjnse namen aan de kant schuiven en enkel de gekende volksnamen gebruiken, zoals maanvis of kersebuikjes of pauwoogcichlide?

Iedereen kent waarschijnlijk wel voorbeelden genoeg van deze namen. Niemand houd je tegen om deze te gebruiken, maar als je echt meer wil weten over je vissen dan is de kennis van de wetenschappelijke naam van onschatbare waarde voor je verdere onderzoek. Het is al bij al niet zo héél moeilijk om de basis classificaties te leren. Wie weet geraak je er zelfs niet volledig verkocht aan.

Classificaties
Het classificeren van het dierenrijk (Rijk: Animalia) start met grote groepen die men stammen noemt. Vissen vallen hierbij onder de (onder-)stam Chordata, wat het best kan omschreven worden als “gewervelde”. Dieren die niet in deze onderstam vallen zijn sponzen, kwallen, wormen, weekdieren, enz.

Om nu verder te gaan met onze vissen, de stam Chordata kan men op zijn beurt weer opsplitsen per klasse die op hun beurt weer opgesplitst worden in ordes, daarna in families. Kan je nog volgen? Geen nood, we zijn aanbeland bij de belangrijkste rang: de familie. Families (naam eindigt altijd op idae, voorbeeld Cichlidae) worden gesplitst in geslachten en tot slot in soorten. Indien nodig worden de soorten nog eens verder uitgesplitst in varianten. Zodra je weet tot welke familie een vis behoort, weet je er toch al iets erover. Vaak wordt ook nog eens de vindplaats zelf meegegeven met de naam.

Families en geslachten
Vissen in dezelfde familie hebben doorgaans gelijke algemene karakteristieken. Vissen in hetzelfde geslacht hebben hierbij nog meer uitgesproken karakteristieken. Omdat vissen een wetenschappelijke naam krijgen kan je gemakkelijk een vis tot een bepaald geslacht toekennen. Bijvoorbeeld, de wetenschappelijke naam van de gekende “Blauwe Goerami” is Trichogaster trichopterus. Dit betekent dat die tot het geslacht Trichogaster behoort. Verschillende andere Goerami’s zoals de Moonlight, Pearl en Snakeskin Goerami, hebben ook een wetenschappelijke naam die begint met Trichogaster, wat betekend dat ze allemaal tot hetzelfde geslacht behoren.

Soorten
Er zijn ongeveer een 10000-tal “soorten” van zoetwatervissen, maar slechts minder dan 200 soorten zijn regelmatig terug te vinden in aquariumzaken. Hierbij nemen iets meer dan 20 soorten vissen ongeveer 90% van de winkelverkoop voor hun rekening. Deze vissoorten vallen doorgaans onder de volgende onderstaande families.

Anabantidae – Goerami, Betta
Klimbaarzen (Anabantidae) zijn een familie van vissen, uit de orde baarsachtigen. Ze hebben door het gebrek aan voldoende zuurstof in de wateren waar ze leven een speciaal orgaan ontwikkeld om lucht van het wateroppervlak te kunnen opnemen en daaraan zuurstof te onttrekken.

Het labyrintorgaan bevindt zich bij deze vissen bovenop de kop tussen de ogen. De meeste Klimbaarzen bouwen schuimnesten met de lucht die zij in hun labyrintorgaan hebben opgenomen. Er zijn 4 geslachten en 36 soorten.

Cichlidae – Afrikaanse Cichliden, Amerikaanse Cichliden, Discussen, Maanvissen
De Cichliden, Cichlidae, is in de biologie de benaming voor een familie van baarsachtigen (Perciformes). De Cichliden lijken op de baarzen maar verschillen hiervan door de bouw van de keelkaken en het aanwezig zijn van slechts één reukgroefgat aan beide zijden van de kop.

Characinidae – Tetra’s, Potloodvis, Piranha
De karperzalmen (Characidae), zijn een vissenfamilie, behorend tot de onderorde der karperzalmen, die op zijn beurt valt binnen de orde van de karper zalmachtigen. De betanding van de vis is goed ontwikkeld. Bij veel soorten is tussen de rug- en staartvin een vliezige huidplooi aanwezig, de zogenaamde vetvin. Deze vetvin wordt vaak als kenmerk van de karperzalmen aangevoerd, maar kan ook ontbreken. De naam karperzalm hangt samen met die vetvin, die een typisch kenmerk is van de echte zalm. De meeste vissen uit deze familie zijn behendige zwemmers die zich meestal in scholen ophouden.

Cyprinidae - Barbus, Danio’s, Rasbora’s, Goudvissen
De eigenlijke of echte karpers (Cyprinidae) is een familie van vissen uit de orde van de karperachtigen. Deze zoetwatervissen vormen met 349 geslachten en meer dan 2000 soorten de grootste vissenfamilie. De belangrijkste kenmerken zijn; het ontbreken van een maag, het ontbreken van tanden op de kaken en gemodificeerde kieuwbogen in de keel voorzien van tanden (keeltanden). Deze zijn specifiek voor elke soort of hybride en zijn een belangrijk determinatie kenmerk.

Poeciliidae - Levendbarend (Guppy, Zwaarddragers, Molly’s, Platy’s)
De levendbarende tandkarpers (Poeciliidae) zijn een familie van zoetwatervissen. Bekende visjes van deze familie zijn onder meer de guppy, de molly, de platy en de zwaarddrager. Over veel soorten is erg veel bekend omdat ze veel in aquaria worden gehouden. De vissen worden niet zo groot, zijn relatief gemakkelijk in leven te houden in een aquarium en hebben prachtige kleuren in de natuur.

Loricariidae – Meervallen
De harnasmeervallen (Loricariidae) vormen de grootste familie binnen de orde meervalachtige (Siluriformes). Typisch aan de harnasmeervallen zijn de beenachtige platen die het hele lijf bedekken. De vissen bezitten een zuigmond op de lippen en hebben een relatief lang spijsverteringskanaal. Wat vrij ongewoon is voor beenachtige vissen is dat ze een iris bezitten die de vorm heeft van een omega.

Nu jij Dus, waar begin je nu met het leren van de wetenschappelijke namen? Begin met de namen van de vissen die je al hebt of van degene waarin je geïnteresseerd bent. In de eerste plaats bij de verkoper waar je je visjes koopt en verder zijn er trouwens voldoende boeken waarin je je vissen kan terugvinden. Ook op Internet kan je heel veel vinden. Ik ben er ook zeker van dat er wel verschillende mensen in de vereniging met veel plezier bereid zijn om je hierbij te helpen.