Nano-aquaria: Trend of toekomst

{flike}

Door: Henk Sieraad, voorzitter NBAT
Bron: Maandblad van Hugo Aqua, Heerhugowaard

In de wereld van de aquaristiek waren we gewend aan grote bakken, liefst 500 liter of meer. Zelf gelijmd of op maat besteld bij de fabriek, niets was te gek. De laatste jaren kregen deze bakken al concurrentie van de aquaria geproduceerd bij grote leveranciers (de zogenaamde fabrieksbakken) die niet alleen kleiner zijn, maar ook vaak een andere vorm hebben dan de traditionele zelfbouw exemplaren. Drie- of vijfhoeken, gebogen voorruiten en een grotere hoogte als breedte, alles is bij deze aquaria mogelijk.

Nadelen hebben ze ook: de verlichting is meestal middelmatig, de pomp met filter zijn vaak in het aquarium aangebracht wat zorgt voor volumeverlies en de onderrand geeft slechts ruimte voor een dunne bodem.

De voordelen: volop te koop en alle onderdelen zijn in ruime mate voorradig. De laatste jaren is er een nieuw type aquarium op de markt, het nano- aquarium. Deze bakjes variëren in volume van 10 tot 60 liter, zijn voorzien van moderne techniek en overal te koop.

  

Wanneer ik ook een tuincentrum of dierenzaak bezoek: altijd worden deze bakjes bekeken door geïnteresseerde liefhebbers in spé, en met grote regelmaat zie ik blije mensen met een doos en een plastic tasje op weg naar een toekomst als aquariaan. In zo’n doos zit dan een nano bakje, compleet met alle techniek die nodig is (vaak inclusief LED- verlichting), het plastic tasje bevat ongetwijfeld de rest van het interieur van het bakje; grind, plantjes en visjes en/ of garnaaltjes. Voor 200 Euro een volledig ingericht aquarium: wie kan dat zeggen?

Hoewel wij als jarenlang ervaren aquarioten er niet aan willen, is dit toch de toekomst.

Klein, dus voor de vrouw geen al te verstorend element in de woonkamer.
Klein, dus snel te onderhouden tussen de drukke werkzaamheden door.
Klein, dus bij verhuizing gemakkelijk mee te nemen.
Klein, dus goedkoop in onderhoud.

Men wil geen grote bakken meer die veel plaats innemen, waarvan het onderhoud uren per week kost en ook nog eens voor veel kosten zorgen. Ik geef toe, ook ik heb vele jaren een groot aquarium gehad dat ik op maat had laten lijmen. Een bak van 500 liter met daaronder een bioloog van 100 liter, met daarboven twee halogeen lampen van 100 watt per stuk. Deze bak had ik ingericht als een West- Afrikaans speciaal aquarium met als bewoners kongozalmen, mesvissen en Ctenopoma labyrinthvissen. De beplanting bestond uit varens, groene lotus en enkele grote papyrusplanten. Deze laatste stonden in bakken, en groeiden tot een meter boven het halfopen aquarium uit. Twintig jaar lang heb ik veel plezier aan dit aquarium beleefd, ik ben er districtskampioen mee geworden en ik heb er als eerste in Nederland zwarte mesvissen Xenomystus nigri in gekweekt.

Mijn volgende aquarium was al een stuk kleiner: een hoekbak met een gebogen voorruit (jawel, een fabrieksbak). De marginale verlichting heb ik uiteraard aangepast, de smalle beneden rand werd verhoogd. Vijf jaar lang heb ik dit bakje met veel plezier en behoorlijk succesvol verzorgd, maar uiteindelijk heb ik het toch weggedaan. De voornaamste reden: te weinig tijd om de zo noodzakelijke regelmaat aan te brengen in de verzorging. Ik heb een drukke baan, een gezin, een grote vijver die de nodige tijd en aandacht vraagt en ook nog twee honden: het mag duidelijk zijn dat er dan weinig tijd overblijft voor een aquarium. De vissen en de meeste planten verhuisden naar een bevriende aquariaan, het grind vond zijn weg naar de tuin. Maar…verenigingsvoorzitter en lid van het NBAT- bestuur en dan geen aquarium hebben, dat kan natuurlijk niet. Een nanobakje was dan ook een voor mij logische keuze om toch een aquarium te kunnen houden.

Ik heb een bakje in het “grote” segment uitgezocht: een 40-liter nano met LED- verlichting en een inwendig filter. Zo’n nano-aquarium vraagt wel om wat aanpassingen. Grote plantengroepen en een groot visbestand zijn uit den bozen, daarvoor is de beschikbare ruimte te beperkt. Ook de bijgeleverde verlichting is over het algemeen te beperkt om een als A1 ingericht nanobakje in stand te houden. Ik heb het bakje dan ook wel aangepast. Er zijn twee extra LED- elementen boven de bak geplaatst, de smalle beneden rand is verbreed en er is een rand op de bovenzijde van het bakje geplakt. Ik koos dan ook voor een beperkt aantal plantensoorten die bovendien niet al te groot worden. De bevolking bestaat uit enkele klein blijvende soorten visjes die de drie waterlagen vullen. Corydoras pygmaeus voor de bodem, Epiplatys annulatus voor de bovenste waterlaag.

In de midden zone Oryzias woworae en Paracheirodon simulans. Van deze soorten worden slechts kleine groepjes gehouden, dus het begrip scholenvis gaat in dit geval niet op.

Na enkele maanden heb ik hier een aantal vuurgarnaaltjes aan toegevoegd, noeste werkertjes die de hele dag algjes eten maar ook dierlijk voedsel niet versmaden. Intussen zijn het er vele tientallen, en ze houden met zijn allen het bakje goeddeels vrij van algen. Een aquarium zonder garnalen is mijn in ziens dan ook moeilijker te onderhouden dan een aquarium waarin een groot aantal van deze diertjes huizen. Om een grote groep garnalen in stand te houden, is het wel noodzakelijk om mos in de bak te plaatsen. Hierin kunnen de kleintjes een veilige schuilplaats vinden tot ze te groot zijn om opgegeten te worden. Verder moeten er wel plekjes zijn waar algen kunnen groeien, zodat de garnalen voldoende voedsel kunnen vinden. In mijn nano bakje heb ik een zijwand laten bealgen waarop continu een groot aantal garnaaltjes is te vinden.

Vooral in het eerste jaar kreeg ik behoorlijk last van grote aantallen slakjes. Hierop heb ik enkele Anentome helena (slak etende slakken) in het bakje geplaatst, die binnen enkele maanden aan deze plaag een einde hebben gemaakt. Het voordeel van deze slakkensoort is, dat ze daarna probleemloos overschakelen op ander voedsel zonder daarbij de vissen en planten te schaden.

Intussen hebben ook de Anentomes zich voortgeplant, zodat de eerste nakomelingen een weg naar andere aquariumliefhebbers hebben gevonden. Natuurlijk is het plantenbestand van het bakje het afgelopen jaar wat aangepast: sommige soorten bleken het toch minder goed te doen dan verwacht, en zijn dus vervangen door andere. De visjes doen het goed, en hebben het schijnbaar uitstekend naar hun zin.

De huiskeuring van vorig jaar november was een spannend moment: hoe zou de keurmeester reageren op een nanobakje? Het gevolg was een bondsdiploma, voor mij het resultaat dat het in verenigingsverband houden van een niet- standaard aquarium zeer goed mogelijk is.

We moeten ons dus inspannen om deze snelgroeiende groep aquariumhouders te verwelkomen, het kan van doorslaggevend belang zijn voor het voortbestaan van de verenigingen en de NBAT.